प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना(PMMVY)

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना (PMMVY) ही भारत सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी गर्भवती महिलांना आणि स्तनपान करणाऱ्या मातांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करते. या योजनेचा मुख्य उद्देश मातांच्या आरोग्याची काळजी घेणे आणि त्यांच्या पोषणाची पूर्तता करणे आहे, ज्यामुळे माता आणि बालक दोघांचेही आरोग्य सुधारेल.

योजनेची उद्दिष्टे

  • आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे: गर्भवती महिलांना आणि स्तनपान करणाऱ्या मातांना आर्थिक सहाय्य देऊन त्यांच्या पोषणाची आणि आरोग्याची काळजी घेणे.
  • सुरक्षित प्रसूतीला प्रोत्साहन देणे: महिलांना संस्थात्मक प्रसूतीसाठी प्रोत्साहित करणे, ज्यामुळे प्रसूतीदरम्यान आणि नंतरच्या काळात आरोग्यसेवा मिळवणे सुलभ होईल.

  • मातृत्वाच्या काळातील वेतन हानीची भरपाई करणे: कामकाज करणाऱ्या महिलांना गर्भधारणेदरम्यान आणि प्रसूतीनंतरच्या काळात होणाऱ्या वेतन हानीची काही प्रमाणात भरपाई करणे.

लाभार्थी आणि पात्रता

  • पहिल्या जिवंत अपत्यासाठी: ही योजना मुख्यतः पहिल्या जिवंत अपत्यासाठी लागू आहे.
  • वयाची अट: महिला किमान 19 वर्षांची असावी.
  • इतर योजनांचा लाभ न घेणाऱ्या महिला: ज्या महिला केंद्र किंवा राज्य सरकारच्या इतर मातृत्व लाभ योजनांचा लाभ घेत नाहीत, त्या या योजनेसाठी पात्र आहेत.

लाभांचे वितरण

PMMVY अंतर्गत, पात्र महिलांना एकूण ₹5,000 चे आर्थिक सहाय्य दिले जाते, जे खालीलप्रमाणे दोन हप्त्यांमध्ये वितरित केले जाते:

  1. पहिला हप्ता (₹3,000): गर्भधारणेच्या नोंदणी आणि पहिल्या प्रसूतीपूर्व तपासणीनंतर प्रदान केला जातो.

  2. दुसरा हप्ता (₹2,000): बाळाच्या जन्मानंतर आणि आवश्यक लसीकरण पूर्ण झाल्यानंतर प्रदान केला जातो.

याशिवाय, जननी सुरक्षा योजनेअंतर्गत संस्थात्मक प्रसूतीसाठी अतिरिक्त आर्थिक सहाय्य मिळू शकते, ज्यामुळे एकूण लाभ ₹6,000 पर्यंत पोहोचू शकतो.

अर्ज करण्याची प्रक्रिया

  • नोंदणी: गर्भधारणा झाल्यानंतर शक्य तितक्या लवकर जवळच्या अंगणवाडी केंद्रात (AWC) किंवा आरोग्यसेवा केंद्रात नोंदणी करावी.
  • आवश्यक कागदपत्रे:

      1. आधार कार्ड

      2. बँक खाते तपशील

      3. गर्भधारणेची नोंदणी आणि आरोग्य तपासणीचे कागदपत्रे

  • अर्ज सादर करणे: संबंधित कागदपत्रांसह अर्ज भरून, ते अंगणवाडी कार्यकर्ती किंवा आरोग्यसेवा प्रदात्याकडे सादर करावा

  • लाभांचे वितरण: अर्ज मंजूर झाल्यानंतर, आर्थिक सहाय्य थेट लाभार्थीच्या बँक खात्यात जमा केले जाते.

विशेष बाबी

  • अर्ज करण्याची वेळ: लाभार्थी महिला गर्भधारणेच्या नोंदणीपासून 730 दिवसांच्या आत किंवा बाळाच्या जन्मानंतर 460 दिवसांच्या आत अर्ज करू शकतात.

  • दुसऱ्या अपत्यासाठी लाभ: “मिशन शक्ती” मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, दुसऱ्या अपत्यासाठी लाभ फक्त मुलगी असल्यास आणि ₹6,000 इतका प्रदान केला जातो, ज्याचा उद्देश जन्माच्या लिंग गुणोत्तरात सुधारणा करणे आहे.

निष्कर्ष

प्रधानमंत्री मातृ वंदना योजना ही मातांच्या आरोग्य आणि पोषण सुधारण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेद्वारे, महिलांना गर्भधारणा आणि प्रसूतीदरम्यान आर्थिक सहाय्य मिळते, ज्यामुळे त्यांचे आणि त्यांच्या बालकांचे आरोग्य सुधारण्यास मदत होते. पात्र महिलांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी आवश्यक त्या पद्धतींचे पालन करावे आणि आपल्या आरोग्याची काळजी घ्यावी.

Leave a Comment